Bahalı Telefon Üçün Niyə Növbəyə Dururuq?

Müasir dövrdə texnologiya həyatımızın ayrılmaz bir hissəsinə çevrilib. Xüsusilə də, mobil telefonlar gündəlik həyatımızda ən çox istifadə etdiyimiz cihazlardan biridir. Hər il dünyanın müxtəlif ölkələrində yeni model smartfonların satışa çıxarılması böyük maraq doğurur. Bəzən isə bu maraq o qədər yüksək olur ki, insanlar bahalı telefon almaq üçün saatlarla, hətta günlərlə növbədə dayanırlar. Bəs görəsən, bahalı telefon üçün niyə növbəyə dururuq? Bu fenomenin arxasında hansı psixoloji, sosial və iqtisadi səbəblər dayanır? Bu məqalədə bu suallara cavab tapmağa çalışacağıq.

Texnologiyanın Cazibəsi və Yenilik Həvəsi
İlk növbədə, texnologiyanın cazibəsi və yenilik həvəsi insanları bahalı telefon almağa sövq edir. Hər yeni modelin təqdimatında daha güclü prosessor, daha keyfiyyətli kamera, yeni dizayn və əlavə funksiyalar vəd edilir. İnsanlar ən son texnologiyadan istifadə etmək, yenilikləri ilk olaraq sınaqdan keçirmək istəyirlər. Bu, bir növ texnoloji trendləri izləmək və onlara uyğunlaşmaq ehtiyacından qaynaqlanır.

Yeni model telefonlar haqqında yayılan reklamlar, sosial şəbəkələrdə paylaşılan məlumatlar və texnoloji bloqerlərin rəyləri insanların marağını daha da artırır. İnsanlar düşünürlər ki, yeni model telefon həyatlarını daha da asanlaşdıracaq, gündəlik işlərini daha sürətli və effektiv yerinə yetirəcəklər. Bu səbəbdən də, bir çox insan yeni telefon satışa çıxan kimi onu əldə etmək üçün növbəyə durmağa hazır olur.

Status və Prestij Amili
Bahalı telefon almaq təkcə texnologiyaya sahib olmaq anlamına gəlmir. Bu, eyni zamanda sosial status və prestij məsələsidir. Xüsusilə də, gənclər və gənc yaşlı insanlar arasında bahalı və yeni model telefon sahibi olmaq bir növ nüfuz göstəricisinə çevrilib. İnsanlar ətrafındakılara öz imkanlarını və zövqlərini nümayiş etdirmək üçün bahalı telefonlara üstünlük verirlər.

Sosial şəbəkələrdə yeni telefonla çəkilən şəkillər paylaşmaq, dostlar arasında “ən yenisini” əldə edən ilk insan olmaq, bir növ fərqlilik və üstünlük hissi yaradır. Bu isə insanlarda özünü təsdiq etmə, diqqət mərkəzində olmaq və sosial qəbulu artırmaq ehtiyacından qaynaqlanır. Beləliklə, bahalı telefon üçün növbəyə durmaq sadəcə maddi imkan deyil, həm də sosial status göstəricisidir.

İqtisadi və Psixoloji Səbəblər
Bahalı telefonlar üçün növbəyə durmaqda iqtisadi və psixoloji səbəblər də mühüm rol oynayır. Bir çox insan yeni model telefonların satışa çıxan ilk günlərində endirimli qiymətlərlə və ya xüsusi aksiyalarla təklif olunduğunu bilir. Bu fürsəti qaçırmamaq üçün insanlar uzun növbələrə qatlanır, vaxtlarını və enerjilərini sərf edirlər.

Digər tərəfdən, “itirmək qorxusu” (FOMO – Fear Of Missing Out) psixoloji fenomeni də bu prosesdə mühüm rol oynayır. İnsanlar düşünürlər ki, əgər yeni model telefonu ilk əldə edənlər arasında olmasalar, nəyisə əldən verəcəklər. Bu qorxu onları daha tez qərar verməyə və növbəyə durmağa sövq edir.

Bundan əlavə, bəzi insanlar üçün bahalı telefon almaq bir növ özünə mükafat vermək, özünü sevindirmək vasitəsidir. Uzun müddət işləyib, pul yığan insanlar özlərinə bahalı telefon alaraq, əziyyətlərinin qarşılığını aldıqlarını düşünürlər. Bu isə motivasiya və psixoloji rahatlıq yaradır.

Brend Sadiqliyi və İstehlakçı Davranışı
Bahalı telefonlar üçün növbəyə durmağın digər bir səbəbi də brend sadiqliyidir. Məsələn, “Apple” və ya “Samsung” kimi məşhur şirkətlərin məhsullarına olan bağlılıq bəzi insanlarda hətta fanatizm səviyyəsinə çatır. Bu insanlar üçün brendin yeni məhsulunu ilk əldə edənlərdən olmaq böyük qürur və sevinc mənbəyidir.

Brend sadiqliyi, istehlakçıların müəyyən bir markaya qarşı emosional bağlılığını göstərir. Onlar düşünürlər ki, sevdikləri brendin məhsulu ən keyfiyyətli, ən etibarlı və ən prestijli məhsuldur. Bu səbəbdən də, yeni model satışa çıxan kimi onu əldə etmək üçün növbəyə durmaqdan çəkinmirlər.

Sosial Təzyiq və Kütləvi Psixoz
Sosial təzyiq və kütləvi psixoz da bahalı telefon üçün növbəyə durmağın səbəbləri sırasında yer alır. İnsanlar ətrafındakıların davranışlarına təsir göstərirlər. Əgər bir şəxs görürsə ki, dostları, tanışları və ya həmkarları yeni model telefonu alıblar, o da onlardan geri qalmaq istəmir. Bu, bir növ “hamı alırsa, mən də almalıyam” psixologiyasının nəticəsidir.

Kütləvi psixoz isə insanların böyük bir qrupun davranışını təkrarlamaq meyilidir. Məsələn, bir mağazanın qarşısında uzun növbə görən insanlar, bəzən nə üçün növbəyə durulduğunu bilməsələr belə, həmin növbəyə qoşulurlar. Onlar düşünürlər ki, bu növbədə olmaq xüsusi bir imtiyazdır və nəyisə əldən vermək istəmirlər.

Mediyanın və Reklamın Rolu
Bahalı telefonlar üçün növbəyə durmaqda medianın və reklamın rolu da danılmazdır. Televiziya, internet və sosial şəbəkələrdə yeni telefon modelləri haqqında yayılan reklamlar, təqdimatlar və xəbərlər insanların marağını daha da artırır. Xüsusilə də, məşhur şəxslərin və influenserlərin yeni telefon modellərini nümayiş etdirməsi, insanlarda həmin məhsula sahib olma arzusunu gücləndirir.

Reklamlar insan psixologiyasına təsir edərək, məhsulun “mütləq alınmalı” olduğunu təlqin edir. Bu isə insanların qərarvermə prosesinə birbaşa təsir göstərir və onları növbəyə durmağa sövq edir.

Nəticə
Bahalı telefon üçün növbəyə durmaq bir çox faktorun təsiri nəticəsində yaranan kompleks bir fenomendir. Texnologiya həvəsi, status və prestij amili, iqtisadi və psixoloji səbəblər, brend sadiqliyi, sosial təzyiq və medianın təsiri bu prosesdə əsas rol oynayır. İnsanlar yeni model telefon almaqla həm texnoloji yeniliklərə sahib olur, həm də sosial statuslarını nümayiş etdirirlər. Bu fenomen müasir cəmiyyətin istehlakçı davranışının maraqlı bir nümunəsidir və yaxın gələcəkdə də aktuallığını qoruyacaqdır.

(İzzət Qurbanov – “Sözüm var” layihəsi üçün)