Hər kəs müəllimə şikayət edir, amma müəllimi kim müdafiə edir?

İzzət Qurbanov yazır...

Azərbaycanda hər kəs müəllimi qiymətləndirir… daha doğrusu, sözlə. Hər kəs deyir: “Müəllim müqəddəsdir”, “Müəllim xalqın yol göstərəni”, “Müəllim əziyyət çəkir”... Amma bu cümlələr sosial media statusunda, 5 oktyabrda bir də bayram günündə işlədilir. Gündəlik həyatda isə vəziyyət fərqlidir.

Bugünlərdə bir sosial şəbəkə paylaşımı yayıldı: Valideyn müəllimi təhqir edir, videoya çəkir, uşağın “haqqını qorumaq” adı ilə hörmətsizliyə yol verir. Şərhlərə baxırsan – hər kəs müəllimi günahlandırır: "İşini bacarmır", "Uşağı anlamır", "Əsəbiləşir". Heç kim demir ki, bu müəllim bu sinifdə gündə neçə saat ayaq üstə durur, neçə uşaqla tək-tək məşğul olur, neçə fərqli valideynin “kaprizini” dinləyir.

Əvvəllər müəllim sinfə girəndə ayağa qalxardıq. İndi müəllim sinifə girir, bəzən göz də qaldırmırlar. Əvvəllər müəllim küçədə görünəndə hörmətlə salam verilərdi, indi onun adına "əməkhaqqı", "reytinq", "şikayət forması" deyə baxırlar.

Amma gəlin soruşaq:
Müəllimi bu gün kim müdafiə edir?

– Şagird?
Əgər müəllim sərt davranırsa – “məni incitdi” deyir.
Əgər yumşaqdırsa – “savadı yoxdur” deyir.
Əgər ədalətli davranırsa – “məni sevmir” deyə təfsir olunur.

– Valideyn?
Əgər uşaq qiymət almırsa – müəllimi günahlandırır.
Əgər uşaq yazı yazmırsa – müəllimə “niyə öyrətmirsən?” deyir.
Əgər müəllim qayda tələb edirsə – “uşağı sıxır” deyə şikayət edir.

– Məktəb rəhbərliyi?
Daha çox reytinq, hesabat, göstərici tələb edir.
Müəllim problemlə üzləşdikdə “sən günahkarsan” demək daha asandır.

– Dövlət?
Təhsil siyasəti var, amma müəllim üçün real sosial təminat zəifdir.
Yüklənmə çox, maaş az, dəstək isə minimaldır.

Müəllim bəzən həm ana, həm psixoloq, həm tərbiyəçi, həm sosial işçi, həm də "qurban" rolundadır. O, ailədə öyrədilməyən tərbiyəni verir, sosial mediada korlanan zehni düzəltməyə çalışır, eyni zamanda 30 nəfərlik sinifdə hər bir uşağa fərdi yanaşma tələb olunur. Bəs bu necə mümkün olsun?

Əgər müəllim danışırsa – "çox danışır".
Əgər susursa – "tənbəldir".
Əgər tələbkardır – "kobuddur".
Əgər güzəşt edirsə – "keyfiyyətsizdir".
Belə bir durumda müəllim necə addım atsın ki, heç kim şikayət etməsin?

Ən ağrılısı odur ki, bu gün müəllimin qorxduğu tək şey sinif yox, valideyndir.
Çünki şagird bir cümlə desə, dərhal video, səs yazısı, “şikayət ərizəsi” işə düşür. Halbuki bu gün valideynlə müəllim bir yerdə işləməlidir, biri düşmən, biri müşahidəçi olmamalıdır.

Yaxşı müəllim bəzən bir ailənin övladını pis yoldan qaytarır, bəzən tənha uşağa dost olur, bəzən də ölkənin gələcəyini formalaşdırır. Amma onun aldığı qarşılıq nədir?
– Hər ay maaşdan “qəpik-quruş” artım.
– Hər gün cəmiyyətin gözündə “yüklənmiş” status.
– Və hər səhər o sinfə girəndə tənqid, qınaq və bəzən də lağla qarşılaşmaq.

Halbuki bu cəmiyyətin sabahı müəllimin əlindədir.
Doktor, mühəndis, vəkil, jurnalist – hər kəs bir müəllimin sözündən başlayır.
Amma müəllim unudulur. Daha pisi – alçaldılır.

Bir zamanlar müəllim deyəndə cəmiyyət susar, qulaq asardı. İndi isə müəllim danışanda kəsirlər. Və bu sadəcə təhqir deyil – cəmiyyətin gələcəyini baltalamaqdır.

Sözüm var:
Əgər biz müəllimi yalnız şikayət obyekti kimi görəcəyiksə, onda gələcəyimiz “şikayət” içində qalacaq.
Müəllimi müdafiə etməyən millət – öz sabahını müdafiə etmir.

Əgər müəllim hörmət görmürsə, uşağa hörmət necə öyrətsin?
Əgər müəllim qorunmur, amma daim tənqid olunursa – bu sistem necə işləsin?

Biz müəllimi tək qoymuşuq. Və bu təkliyin içində o, hələ də dözür.
Bəlkə də, müəllimləri bir az müdafiə etməyin vaxtıdır.
O, bizə hər şeyi öyrətdi. İndi sıra bizdədir...

(İzzət Qurbanov – “Sözüm var” layihəsi üçün)